حوضچه دختر گبر نام یکی از آثار تاریخی شهرستان اقلید در استان فارس می باشد. این اثر به لحاظ اهمیت تاریخی آن به شناسنامه اقلید نیز معروف است. این اثر مربوط به دوره ساسانی بوده و با شماره ۹۳۶ در تاریخ ۱۰ آذر ۱۳۵۴ به عنوان نخستین اثر تاریخی شهرستان به ثبت در آثار ملی ایران رسید. یادگاری از دوران ساسانی که قدیمی ترین کتیبه ایران به خط پهلوی بر روی دیواره آن نقش بسته است. حوض دختر گبر اقلید سند افتخار تمدن کهن این شهرستان است.

در دامنه تپه ای به نام تل قلات دخمه ای قرار دارد که شبیه گودالی است. مردمان محلی نام آن را حوض دختر گبر گذاشتند و به همین نام معروف شد. حوض دختر گبر در اصل محل دفن فردی مهم در دوران یزدگرد سوم ساسانی است. کاوش های باستان شناسی صورت گرفته نشانهایی از شیوه دفن مردگان در آن تاریخ را بدست آورد. حوض دختر سه پله، یک حوض با عمقی کم و یک کتیبه به خط پهلوی ساسانی دارد که این کتیبه به طول ۲ متر و عرض ۸۸ سانتیمتر است. کتیبه ای که با خود تاریخ این منطقه را حمل می کند.

با رمزگشایی این کتیبه مشخص شد که حوض سنگی به نام دخمه در این کتیبه ثبت شده است. در این حوض یک فرد می تواند با زانویی جمع شده دفن شود. در گذشته بر روی این حوض سنگی سرپوشی از جنس سنگ قرار داشت. دلیل اهمیت کتیبه آن شیوه نگارش است که به صورت عمودی و با خطوط شکسته نوشته شده که سبک خاصی در کتیبه های ساسانی است. نوشته های روی این کتیبه شامل اطلاعاتی در خصوص نام فرد متوفی و نسب وی، تاریخی که در آن کتیبه نگاشته شده و نام فردی که دستور ساخت آن را داده است، می باشد. در بالای این تپه که حوض دختر گبر در آن قرار دارد، استودان هایی که متعلق به دوران زرتشتیان است، کشف شد. زرتشتیان قبل از آنکه استخوان های مردگان را در استودان قرار دهند، جسد را در محلی باز قرار می دادند تا روح از بدن آن خارج شود.

سپس، آن را در فرورفتگی هایی که به آن استودان می گفتند دفن میکردند، زیرا آنها معتقد بودند که مردگان ناپاک هستند و برای آنکه خاک و آب آلوده نشوند، اجساد را به حیوانات و پرندگان وحشی می سپردند و سپس، استخوان های باقیمانده آن را دفن می کردند.