دست بافته های ایرانی که ریشه در تمدن کهن ایران زمین دارد ، نشانه ای از ذوق ، خلاقیت و هنر اصیل و ناب را در میان مردمان این خطه گهربار به رخ جهانیان می کشاند. فرش ایرانی دست پرورده تلاش زنان و مردان هنرمندی است که این هنر بی بدیل را از دو هزار و ۵۰۰ سال قبل با نقشهایی حیرت انگیز در دستان هنرآفرین خود حفظ کرده و بعنوان میراثی گرانبها نسل به نسل منتقل کرده اند. دست بافته های بی نظیر این تمدن کهن، زینت بخش موزه ها ، کاخها و سرسراهای مهم در جهان است که این مهم را بعنوان نماد و نشانی از خلاقیت و هنر بشری به نمایش گذاشته اند. طرحها و نقش های هر فرش سخن از منطقه و اقلیمی دارد که هنرمندان آن با ذهن خلاق خود این آثار را آفریده اند و هنرشناسان می توانند با گذری کوتاه بر این دست بافته ها دیار هنرمند را شناسایی کنند. در استان فارس ، حکایت فرش حکایتی دیگراست ، دست بافته های عشایری با الهام از طبیعت ، دست بافته های روستایی با نقشهایی از سر ذوق تفکیک بخش است. در دست بافتهای بی بدیل عشایر ردی از نشاط و سرزندگی نقش بسته و کمتر فرشی را می توان یافت که اسیر بی نقشی یا نقشهایی تکراری شده باشد. اما دستان پرتوانی که از سر ذوق نقشهای ماندگار را در فرشهای عشایری گره می زند ، از سربی ذوقی روزگار ، نقشهایی را به فراموشی برده و رونق خود را از دست داده اند. یکی از کارشناسان فرش در فارس می گوید: پیشینه فرش در فارس به دوران هخامنشیان می رسد که نمونه هایی از دست بافته های ماندگار از آن دوران در موزه های مشهور جهان موجود است. بیژن سلطانی گفت: دست بافت های فارسی بدلیل تنوع طرح و نقش وبهره گیری از رنگهای گیاهی ، متفاوت تر از فرش سایر مناطق کشور است. وی افزود: دست آفریده های هنرمندان هر شهرستان ، روستا ، منطقه و حتی محله با ویژگیهای خاص خود قابل شناسایی است. وی ادامه داد: یکی از ویژگیهای فرش عشایر فارس بهره گیری از دارهای زمینی است در حالیکه بافندگان دیگر مناطق از دارهای هوایی استفاده می کنند. وی اضافه کرد: در دست بافتهای فارس از پشم استفاده می شود و یکی از تفاوتهای اساسی فرش این منطقه با سایر نقاط ریشه پشمی این دست بافتهاست و به ندرت می توان ریشه نخی در میان آنها پیدا کرد. این کارشناس بیان کرد: یک از ویژگیهای فرش عشایر فارس ، نقشهای ذهنی آن است ، بدین معنا که بافندگان آن از طرح و نقش آماده برای بافت فرش استفاده نمی کنند. وی اظهار داشت: متاسفانه در سالهای اخیر ، عشایر فارس بدلیل روی آوردن به گبه بافی بدلیل زودتر به نتیجه رسیدن آن ، کمتر به بافتن فرشهای اصیل عشایری رغبت نشان می دهند. سلطانی گفت: از سوی دیگر نقش ها و طرحهایی که در گذشته در این فرشها بافته می شد ، بدلیل از بین رفتن هنرمندان و بافندگان آن به مرور از بین رفته است. وی خاطر نشان کرد: برخی از این فرشها بدلیل نقشهای زیبا و حیرت انگیز خود ، بسیار قیمتی و گرانبها هستند ، زیرا دیگر بافندگان آن در قید حیات نیستند و بافندگان جوان نیز این نقشها را فرانگرفته اند. وی افزود: دست بافته های عشایر فارس بدلیل ویژگیهای خاص ، شهرت جهانی دارد و برخی از انواع این فرشها متری هفت تا هشت میلیون ریال قیمت دارد. این کارشناس اضافه کرد: متاسفانه فرش عشایری بدلیل، کم توجهی ، به فراموشی سپردن نقشها و طرحها ، با صرفه نبودن زمان بافت تا زمان درآمد زایی برای بافنده در حال منسوخ شدن است. یکی از اعضای هیئت مدیره شرکت فرش اقلید گفت: شهرستان اقلید بدلیل سرحد بودن منطقه و کوچ عشایر در شش ماه از سال در این منطقه ، یکی از مناطقی است که به لحاظ دست بافتهای عشایری شهرت دیرینه دارد. هاجر حق پرست افزود: دست آفریده های عشایر فارس زینت بخش موزه ها و مکانهای مهم در جهان است اما این هنر اصیل بدلیل مشکلات پیش رو در حال منسوخ شدن است. وی بیان داشت: مردم بدلیل مشکلات زندگی در تلاشند فعالیتی را ادامه دهند که سریعتر به درآمد برسد ، از این رو بافندگان به سمت و سوی کارهایی کشیده شده اند که مشکلات زندگی را رفع کند. وی اظهار کرد: در صورتیکه در دست بافتهای عشایری دقت شود ، هر گره و نقش حکایتی از صبر و شکیبایی ، ذهنی خلاق و روحی آزاد دارد. وی ادامه داد: سازمان صنایع دستی باید کارگاههای آموزشی را ایجاد کند تا بافندگان عشایری که طرحها و نقش های بی نظیر را در دستان هنرمندانه خود دارند بتواند بافندگان جدید را پرورش دهند. وی اضافه کرد: در حالیکه هنر فرش اصیل عشایری در کشور ما در حال منسوخ شدن است اما برخی از کارشناسان خارجی با حضور در منطقه سعی در فراگیری این هنر بی بدیل دارند. یکی دیگر از کارشناسان فرش فارس گفت: دست بافته های ایرانی از دورانهای گذشته در دنیا شهرت جهانی داشته و یکی از دلایل رونق یافتن این هنر در سده های گذشته ، افزایش سفارش فرش از سوی کشورهای اروپایی به ایران بوده است جعفر حقیقی افزود: دست بافته های فارسی میراثی است کهن و ماندگار از تمدن ایرانی که دسترنج بافندگان و هنرمندانی گمنام است که زندگی خود را در بطن فرشها تزریق کرده اند و باید مانند امانتدارانی امین به نسلهای بعد سپرده شود. وی خاطر نشان کرد: برخی از نقش های دست بافت عشایری که مربوط به پنج تا شش دهه قبل هستند ، توسط کارشناسان خارجی از سطح روستاها و مناطق مختلف خریداری و جمع آوری شده تا بتوانند از این نقشها در تولیدات جدید خود بهره گیرند. وی بیان کرد: اما این هنر بی بدیل در کشور خودمان به دست فراموشی سپرده شده و بهایی به آن داده نمی شود. وی گفت: از سوی دیگر بافندگان فرش عشایری باید ی
ک دار قالی را برای یک فرش ۵/۱ متری در سه تا چهار ماه برپا کنند و به هر بافنده ۱۵۰ هزار ریال برسد ، در حالیکه سود اصلی آن به جیب دلالان سرازیر می شود.