حوض دختر گبر اقلید ، گودالی به عمق تاریخ

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی صبح اقلید، به واسطه آب و هوای معتدل کوهستانی این شهرستان،هرساله و در ایام نوروز مسافران و گردشگران زیادی از جاذبه های گردشگری این شهر قدیمی دیدن می کنند.

یکی از این جاذبه ها،یادگاری از دوران ساسانی است که قدیمی ترین کتیبه ایران به خط پهلوی بر روی دیوار آن نقش بسته است. حوض دختر گبر اقلید، سند افتخار، تمدن و کهن این شهرستان است. شهرستان اقلید با 45 اثر تاریخی که به ثبت ملی رسیده اند، میراث با ارزشی را در دل خود جای داده است به گونه ای که اقلید را کلید فتح استان فارس می نامیدند؛ زیرا برای دستیابی به فارس اول باید اقلید فتح می شد.

در دامنه، تپه ای به نام تل قلات دخمه ای قرار دارد که شبیه گودالی است که مردمان محلی نام آن را حوض دختر گبر گذاشتند و به همین نام معروف شد. بر دیواره این گودال کتیبه ای نوشته شده است که به عنوان شناسنامه آن در نظر گرفته شده است. حوض دختر گبر در اصل محل دفن فردی مهم در دوران یزدگرد سوم ساسانی است. کاوش های باستان شناسی صورت گرفته، نشان هایی از شیوه دفن مردگان در آن تاریخ را به دست آورده است. حوض دختر سه پله، یک حوض با عمقی کم و یک کتیبه به خط پهلوی ساسانی دارد که این کتیبه به طول 2 متر و عرض 88 سانتیمتر است. کتیبه ای که با خود تاریخ این منطقه را حمل می کند. با رمزگشایی کتیبه یاد شده مشخص شد که حوض سنگی به نام دخمه در این کتیبه ثبت شده است. در این حوض یک فرد می تواند با زانویی جمع شده دفن شود.

یکی از شیوه های تدفین در دوران ساسانی دفن استخوان های مردگان در شکاف ها و حفره هایی در دل کوه و سنگ بود؛ گاهی به این حفرات دخمه گفته می شد. در گذشته بر روی این حوض سنگی، سرپوشی از جنس سنگ قرار داشت. کتیبه ای که در حوض دختر گبر قرار دارد یکی از مهمترین کتیبه های دوران ساسانی است. البته بخش هایی از این کتیبه آسیب دیده و از بین رفته است؛دلیل اهمیت این کتیبه شیوه نگارش آن است که به صورت عمودی و با خطوط شکسته نوشته شده است چراکه سبک خاصی در کتیبه های ساسانی است. نوشته های روی این کتیبه شامل اطلاعاتی در خصوص نام فرد متوفی و نسب وی، تاریخی که در آن کتیبه نگاشته شده و نام فردی که دستور ساخت آن را داده است، می باشد.

در بالای تپه ای که حوض دختر گبر در آن قرار دارد استودان هایی متعلق به دوران زرتشتیان کشف شده است. زرتشتیان قبل از آنکه استخوان های مردگان را در استودان قرار دهند، جسد را در محلی باز قرار می دادند تا روح از بدن او خارج شود. سپس آن را در فرورفتگی هایی که به آن استودان می گفتند دفن می کردند؛ زیرا آن ها معتقد بودند که مردگان ناپاک هستند و برای آنکه خاک و آب آلوده نشوند اجساد را به حیوانات و پرندگان وحشی می سپردند و سپس استخوان های باقیمانده آن را دفن می کردند. این سند تاریخی در سال 1334 کشف و در لیست آثار ملی ایران به ثبت رسید. مردم محلی اعتقاد دارند که اثر تاریخی یاد شده بسیار باارزش و مبارک است.

در حال حاضر مراقبت خاصی از این اثر تاریخی صورت نمی گیرد. اثرات مخربی که حوادث طبیعی بر روی این میراث ملی می گذارند به مرور زمان باعث از بین رفتن آن خواهد شد؛ به طوری که اکنون هشت سطر اول این کتیبه از بین رفته است. حوض دختر گبر بخشی از تاریخ این مرز و بوم را با خود دارد و حداقل کاری که می توان انجام داد ایجاد یک حفاظ شیشه ای بر روی این یادگار ساسانی و حافظت از آن در مقابل عوامل طبیعی است.